मुलांना फ्लाइटच्या उड्डाणावेळी आणि लँडिंगदरम्यान कानदुखी: उपचार आणि पालकत्व 11 टिप्स

उड्डाणावेळी आणि लँडिंगच्या वेळी मुलांना कानदुखी होणे ही एक सामान्य समस्या आहे. लहान मुलांसाठी विमानप्रवास हा कधी कधी खूप त्रासदायक अनुभव ठरतो.याचे प्रमुख कारण म्हणजे केबिनमधील हवेच्या दाबातील (cabin pressure) बदल, ज्यामुळे कानदुखी होते. लहान मुलांची कानांची रचना अजूनही विकसित होत असते, त्यामुळे त्यांना या दाबबदलाचा जास्त त्रास होतो. त्यांना कानदुखीपासून आराम मिळवून देण्यासाठी साध्या उपाययोजना केल्यास प्रवास अधिक आनंददायी होऊ शकतो. पालकांनी मुलांची प्रकृती लक्षात घेऊन योग्य काळजी घेतल्यास विमानप्रवास हा सर्वांसाठी सुखकर ठरेल. विमान प्रवासासाठी तयार होत असताना या गोष्टी मुलांच्या आनंदावर विरजण घालू शकतात. मात्र, योग्य काळजी आणि काही सोप्या उपायांनी आपण या समस्येवर सहज मात करू शकतो.या लेखात आपण या समस्येचे कारण, उपाय आणि खबरदारी याबाबत सविस्तर माहिती घेऊया. 

कानदुखी का होते?

1. उड्डाणावेळी विमानाच्या केबिनमध्ये दाब झपाट्याने बदलतो. यामुळे कानाच्या आतील आणि बाहेरच्या दाबामध्ये असमतोल निर्माण होतो. ईस्टाचियन ट्यूब (Eustachian Tube) हा दाब समतोल ठेवण्यासाठी जबाबदार असतो. परंतु, लहान मुलांमध्ये ही ट्यूब लहान आणि कमी विकसित असल्यामुळे त्यांना हा त्रास अधिक जाणवतो.
2. हवेच्या दाबातील बदल: टेकऑफ आणि लँडिंगदरम्यान, हवेचा दाब वेगाने बदलतो. यामुळे कानामध्ये असलेल्या यूस्टेशियन ट्यूब (Eustachian Tube) च्या कार्यावर परिणाम होतो. लहान मुलांमध्ये ही ट्यूब अरुंद असते, ज्यामुळे दाब समायोजित होण्यासाठी वेळ लागतो.
3. सिनस समस्या किंवा सर्दी: मुलाला सर्दी, बंद नाक, किंवा  अ‍ॅलर्जी असल्यास कानदुखीची शक्यता अधिक वाढते.
4. मधल्या कानात द्रव: काही मुलांच्या मधल्या कानात द्रव साचल्यास त्यांना हवेच्या दाबामुळे तीव्र वेदना होऊ शकतात.

लक्षणे:

• टेकऑफ किंवा लँडिंगदरम्यान अस्वस्थता.
• कानात तीव्र वेदना
• कान बंद झाल्यासारखे वाटणे
• चिडचिडेपणा किंवा रडणे (विशेषतः लहान बाळांमध्ये)
• ऐकण्यात तात्पुरता त्रास होणे.

लहानग्यांची कानदुखी टाळण्यासाठी पालकांनी लक्षात ठेवायच्या गोष्टी!!

उड्डाणापूर्वी आणि दरम्यान काही पद्धती अवलंबल्यास कानदुखी टाळता येऊ शकते. खाली दिलेल्या टिप्स नक्की वापरून पहा:

1. चघळण्यासारखे खाद्यपदार्थ द्या:

“चघळणे” ही क्रिया ईस्टाचियन ट्यूब उघडण्यास मदत करते. मोठ्या मुलांसाठी च्युइंग गम किंवा साखरमुक्त टॉफी आणि लहान मुलांसाठी मऊ स्नॅक्स जसे की बिस्किट्स किंवा फळे देऊ शकता.

2. बाळांसाठी फीडिंग करा:

बाळांसाठी फीडिंग (स्तनपान किंवा बाटलीतून दूध पाजणे) हा उत्तम उपाय आहे. गिळण्याच्या प्रक्रियेमुळे दाब समतोल राहतो. जर बाळ मोठं असेल, तर पाणी किंवा ज्यूस पाजू शकता.

3. कान झाकण्यासाठी इअरमफ्स किंवा हेडफोन/इअरप्लग्स:

लहान मुलांसाठी खास तयार केलेले इअरमफ्स किंवा साउंडप्रूफ हेडफोन दाब कमी करण्यासाठी प्रभावी ठरू शकतात. प्रवासाच्या तयारीमध्ये हे जोडणं उपयुक्त ठरेल.

4. झोपेत कानदुखी होऊ नये म्हणून:

बरेच वेळा मुलं झोपेत असल्यावर कानदुखी जास्त जाणवते. लँडिंगच्या आधी मुलांना जागं ठेवा आणि गिळण्यासारखं काही द्या.

5. ईस्टाचियन ट्यूब एक्सरसाइज:

मुलांना "जांभई" करण्यास सांगा किंवा हलकं चघळण्यास प्रोत्साहन द्या. यामुळे कानातील दाब नियंत्रित होतो.

6. निऑसल ड्रॉप्स:

जर मुलाला वारंवार कानदुखी होत असेल, तर प्रवासापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. डॉक्टर डीकॉन्गेस्टंट्स किंवा वेदनाशामक औषधे सुचवू शकतात. मात्र, औषधे नेहमी डॉक्टरांच्या सल्ल्यानेच द्या. जर मुलाला सर्दी किंवा बंद नाकाचा त्रास असेल, तर प्रवासापूर्वी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने नाकात डीकॉन्जेस्टंट ड्रॉप्स घालावेत.

7. आकर्षक खेळणी: मुलाला लँडिंगच्या वेळी गिळण्यास प्रवृत्त करण्यासाठी खेळणी किंवा रंगीबेरंगी गोष्टी द्या.

उड्डाणावेळी मुलांचा आराम कसा वाढवायचा?

प्रवासासाठी मुलांची मानसिक आणि शारीरिक तयारी महत्त्वाची आहे. उड्डाणाचा अनुभव आनंददायी ठरण्यासाठी खेळणी, पुस्तकं किंवा त्यांचं आवडतं संगीत सोबत ठेवा.

उड्डाणाच्या वेळापत्रकानुसार मुलांच्या झोपेची वेळ आणि आहार यांची योजना करा.

प्रवासातील घाई कमी करण्यासाठी विमानतळावर वेळेआधी पोहोचा.

बॅग तयार ठेवा: मुलांसाठी कानात वापरण्यासाठी इअरप्लग्स, निओसल ड्रॉप्स, आणि साखरेच्या गोळ्या ठेवाव्यात.

सकस आहार: प्रवासाच्या एक-दोन दिवस आधी मुलांना पौष्टिक आहार द्या, ज्यामुळे त्यांच्या प्रतिकारशक्ती सुधारेल.

पाण्याची बाटली: टेकऑफ आणि लँडिंगदरम्यान मोठ्या मुलांना पाणी पिण्यास प्रवृत्त करा.

कानदुखी टाळण्यासाठी घरगुती उपाय:

ऑलिव्ह ऑइल: उड्डाणापूर्वी कानात काही थेंब कोमट ऑलिव्ह ऑइल टाकल्यास त्रास कमी होतो. मात्र, यासाठी डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

गोष्टींचं पुनरावलोकन: मोठ्या मुलांना दाब समजावून सांगून यावर मात करण्यासाठी प्रोत्साहित करा. त्यांना समजेल अशा भाषेत कानदुखी का होते याची माहिती द्या.

प्रवासानंतर कानदुखी असल्यास काय करावे?

जर प्रवास संपल्यानंतरही कानदुखी सुरू असेल, तर खालील उपाय फायदेशीर ठरतील:

कोमट पाण्याने दाब द्या.

डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन वेदनाशामक औषधं घ्या.

कानाच्या आत पाणी किंवा जखम असल्यास घरगुती उपाय न करता थेट तज्ज्ञांशी संपर्क साधा.

विमानतळावर घेतली जाणारी काळजी

पूर्वतयारी: विमानतळावर जाताना लहान मुलांची सर्व आवश्यक सामग्री, जसे की नॅपीज, खेळणी, आणि स्नॅक्स ठेवावीत.

कमी गर्दीचा वेळ निवडा: शक्य असल्यास कमी गर्दीच्या वेळेला प्रवास करा, ज्यामुळे मुलाला अधिक आरामदायी वाटेल.

मुलाला समजावणे: प्रवासाच्या आधी मुलाला काय होणार आहे ते साध्या शब्दांत समजावून सांगा. त्यामुळे ते कमी घाबरतील.

टेकऑफ आणि लँडिंगच्या वेळी “डू’स” आणि “डोन’ट्स”

डू’स:

मुलाच्या गिळण्याच्या हालचाली चालू ठेवा.

साखरेची गोळी किंवा पाणी देणे.

मुलाला आरामदायक पोझिशनमध्ये ठेवणे.

डोन’ट्स:

कानात काहीही घालणे टाळा (डॉक्टरांच्या सल्ल्याशिवाय).

मुलाला झोपू देणे टाळा टेकऑफ किंवा लँडिंगदरम्यान.

जोरजोरात रडू देऊ नका, कारण यामुळे कानदुखी वाढू शकते.

लहान मुलांना कानदुखी किंवा इतर कोणताही त्रास होत असताना पालकांचा धीर महत्त्वाचा असतो. मुलांना सुरक्षितता आणि आधार वाटला, तर प्रवासाचा आनंद नक्कीच द्विगुणित होतो. मुलांना वेळेत समजावून आणि आधार देऊन आपण त्यांना या समस्येवर सहज मात करायला शिकवू शकतो.उड्डाणावेळी आणि लँडिंगदरम्यान कानदुखी ही एक सामान्य परंतु त्रासदायक समस्या असली, तरी योग्य काळजी आणि उपायांनी ती सहज नियंत्रित करता येते. वरील टिप्स नक्की वापरून पाहा आणि पुढच्या प्रवासाला मुलांसोबत आनंदी बनवा!

टीप: हवाई प्रवासात कोणत्याही वैद्यकीय समस्यांसाठी डॉक्टरांचा सल्ला घेणं केव्हाही चांगलं. लहान मुलांसाठी कोणतंही औषध देण्याआधी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्या