मुलांचा येणारा कंटाळा कसा चॅनेलाइझ कराल? पेरेंटिंग स्टाईल 9 टिप्स

"आई, मला कंटाळा येत आहे," असा संवाद तुम्हालाही ऐकायला आला असेल. हा संवाद ऐकताना आपण मुलांना एखादी गोष्ट करण्याचा आग्रह धरतो किंवा त्यांना व्यस्त ठेवण्यासाठी काहीतरी सुचवतो. परंतु, तुमच्या मुलाला कंटाळा येतो याचा अर्थ तो आयुष्यातील एका महत्त्वाच्या टप्प्यातून जात आहे. आधुनिक संशोधन आणि पेरेंटिंगच्या तत्त्वांनुसार, कंटाळा म्हणजे केवळ रिकामेपणा नसून, तो मुलांच्या क्रिएटिव्हिटीसाठी आणि वैचारिक वाढीसाठी अनमोल संधी असतो.

ख्रिसमस सुट्ट्या मुलांसाठी आनंदाने भरलेल्या असतात, परंतु सुट्ट्यांमध्ये काही दिवसांनी ते बोर होण्याची तक्रार करतात. मुलं घरात असताना, सतत त्यांचं लक्ष विचलित करणं किंवा त्यांच्या दिवसाचं व्यवस्थापन करणं पालकांसाठी एक मोठं आव्हान ठरू शकतं. अशा परिस्थितीत, त्यांना क्रिएटिव्ह आणि अर्थपूर्ण उपक्रमांमध्ये गुंतवून ठेवणे खूप महत्त्वाचे आहे.

कंटाळा म्हणजे काय?
डिक्शनरीनुसार, कंटाळा म्हणजे अशी मानसिक अवस्था जिथे व्यक्तीला काहीही करण्यात रस वाटत नाही. मुलांच्या बाबतीत, कंटाळा म्हणजे त्यांचा मेंदू आणि मन काहीतरी नवीन शोधण्यासाठी तयार होणे.

आता प्रश्न असा निर्माण होतो की, कंटाळा मुलांसाठी कसा महत्त्वाचा ठरतो? याचे उत्तर शोधण्यासाठी आपण कंटाळ्याचे फायदे जाणून घेऊ.

मुलांसाठी कंटाळ्याचे फायदे

1. क्रिएटिव्हिटी/सर्जनशीलतेसाठी प्रेरणा
कंटाळा येतो तेव्हा मुलांचे मन शांत होते, आणि त्यांना नवीन कल्पना सुचायला सुरुवात होते. उदाहरणार्थ, रायनला जेव्हा कंटाळा येतो, तेव्हा तो एखाद्या गोष्टीवर स्वतःहून प्रयोग करतो. तुमचे मूल जेव्हा "मला कंटाळा आला आहे" असे म्हणते, तेव्हा त्याला कागद, रंग, किंवा एखादी वस्तू द्या. तुम्हाला आश्चर्य वाटेल की तो किंवा ती किती सर्जनशील गोष्टी तयार करू शकतो.

2. आत्मसंवादासाठी वेळ
कंटाळा ही मनाला स्वतःशी जोडण्याची वेळ असते. यामुळे मुलांना त्यांच्या विचारांशी संपर्क साधता येतो. उदाहरणार्थ, कंटाळा येताना मुलांमध्ये नवीन संकल्पना, भावनिक विचार, किंवा भूतकाळातील अनुभव यांचा उगम होतो. हा वेळ त्यांना स्वतःच्या शक्ती आणि कमकुवतपणा समजून घेण्यास मदत करतो.

3. जीवन कौशल्यांचा विकास
कंटाळवाणा वेळ कधी कधी मुलांना विविध कौशल्ये शिकण्यासाठी प्रेरित करतो. उदाहरणार्थ, चित्रकला, हस्तकला, किंवा खेळांमध्ये रस निर्माण होतो. यामुळे मुलांना नवीन अनुभव मिळतात जे त्यांना भावनिक, मानसिक आणि सामाजिकदृष्ट्या फायद्याचे ठरतात.

4. तंत्रज्ञानापासून अंतर ठेवण्याची सवय
कंटाळा दूर करण्यासाठी मुले मोबाईल किंवा टीव्ही पाहण्याचा आग्रह धरतात. परंतु, आपण त्यांच्या मागण्या मान्य करण्याऐवजी त्यांना निसर्गाशी जोडण्याचा प्रयत्न करू शकतो. त्यांना बाहेर खेळायला प्रोत्साहित करा किंवा पुस्तके वाचण्यास प्रवृत्त करा.

मुलांसाठी कंटाळ्याचा सकारात्मक वापर कसा करावा?

कंटाळा हा मुलांच्या क्रिएटिव्हिटी/सर्जनशीलतेसाठी महत्त्वाचा ठरू शकतो. जेव्हा मुलांना कंटाळा येतो, तेव्हा त्यांचे मन नवीन कल्पना शोधण्यास प्रवृत्त होते. त्यांना क्रिएटिव्ह उपक्रमांसाठी प्रोत्साहित करा, जसे की चित्रकला, हस्तकला, किंवा पुस्तक वाचन. गॅझेट्सपासून दूर ठेवून, मुलांना त्यांच्या कल्पनाशक्तीचा वापर करायला शिकवा. त्यांच्या आवडी जाणून घेऊन त्यांना नवीन कौशल्ये शिकण्याची संधी द्या. याशिवाय, त्यांना मोकळा वेळ द्या, ज्यामुळे ते स्वतःच्या विचारांशी जोडले जातील. खेळ, निसर्ग भ्रमंती, किंवा कुटुंबीयांसोबत वेळ घालवणे हेही उपयोगी ठरते. कंटाळवाणेपणाला सकारात्मक दिशेने वळवून मुलांच्या विकासासाठी महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलता येईल.
1. कल्पनाशक्तीला चालना द्या
मुलांना विचार करण्यासाठी आणि नवीन गोष्टी तयार करण्यासाठी वेळ द्या. उदाहरणार्थ, त्यांना "जर तुम्हाला एक नवीन खेळ तयार करायचा असेल, तर तो कसा असेल?" असे विचारून त्यांची सर्जनशीलता वाढवा.

2. गॅझेट्सपासून दूर ठेवा
तंत्रज्ञान हा कंटाळा घालवण्याचा सोपा मार्ग असला तरी, त्याचा अतिरेक सर्जनशीलतेसाठी हानिकारक ठरतो. त्यामुळे मुलांना तंत्रज्ञानाविना वेळ घालवण्याची सवय लावा.

3. शारीरिक आणि मानसिक क्रियाकलापांचा समावेश करा
मुलांना नृत्य, पोहणे, किंवा खेळांसारख्या क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होण्यास प्रोत्साहित करा. यामुळे त्यांना कंटाळवाणेपणातून मुक्ती मिळेल आणि शरीराला व मनाला ताजेतवाने वाटेल.

4. स्वायत्तता विकसित करा
कंटाळ्याच्या वेळेत मुलांना स्वतःहून गोष्टी करण्यास शिकवा. उदाहरणार्थ, त्यांना स्वयंपाकातील लहान कामे शिकवा किंवा त्यांचे स्वतःचे खेळ तयार करू द्या.

5. थोडा वेळ फक्त शांततेत घालवण्याची संधी द्या
सतत व्यस्त राहिल्यामुळे मुलांच्या मनाला स्वतःच्या विचारांशी जोडण्यासाठी वेळ मिळत नाही. त्यामुळे त्यांना शांत कोपऱ्यात बसून विचार करण्याची सवय लावा.

कंटाळ्याच्या माध्यमातून जीवनशैली सुधारण्यासाठी टिपा
मुलांना वेळोवेळी नवीन गोष्टी करण्यासाठी प्रेरित करा.
त्यांना फुलांच्या बागेची देखभाल, हस्तकला, किंवा गाणे गाण्यासारख्या छंदांमध्ये सहभागी होण्यासाठी प्रोत्साहित करा.
मुलांना निसर्गाच्या सान्निध्यात वेळ घालवण्यास प्रोत्साहन द्या, जसे की जंगलभ्रमण किंवा बागकाम.
त्यांना त्यांच्या सर्जनशीलतेसाठी कौतुक करा.

पालकांसाठी टिप्स:
मुलांच्या उत्साहात सामील व्हा. फक्त सूचना देण्यापेक्षा त्यांच्यासोबत वेळ घालवा.
त्यांचा आत्मनिर्भरतेवर भर द्या. तुम्ही जेवढं कमी हस्तक्षेप कराल, तेवढं मुलं स्वतःहून गोष्टी शोधायला शिकतील.
त्यांना वेळ देऊन शांत बसू द्या. मुलांना कंटाळवाणा वाटणं म्हणजेच त्यांना नवीन काहीतरी शिकण्याची किंवा विचार करण्याची संधी असते.
सुट्टीतील हा वेळ मुलांसाठी केवळ मौजमजेसाठी नसून त्यांना सर्जनशील, जबाबदार आणि स्वावलंबी बनवण्याचा काळही ठरू शकतो. योग्य मार्गदर्शन आणि कल्पकतेच्या मदतीने तुम्ही मुलांसाठी ख्रिसमस सुट्टी संस्मरणीय बनवू शकता.

शेवटी काय?
मुलांना कंटाळा येणे म्हणजे त्यांना त्यांच्या सर्जनशील क्षमतेशी संपर्क साधण्याची संधी मिळणे. त्यामुळे, "कंटाळा आला आहे" असे म्हणणाऱ्या मुलांना "तुला काहीतरी नवीन करून बघायचे आहे का?" असे विचारून त्यांच्या कल्पनाशक्तीला चालना द्या.
कंटाळा हे संकट नाही, तर एक संधी आहे. त्याचा योग्य प्रकारे उपयोग करून, तुम्ही तुमच्या मुलांच्या विकासासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावू शकता.

कंटाळा म्हणजेच सर्जनशीलता!