नवरात्रीमध्ये स्तनपान करत असताना उपवास करण्याचा विचार आहे का? या टिप्स तुम्हाला उपयोगी ठरतील

"स्तनपान करत असताना उपवास सुरक्षित असू शकतो, पण बाळाच्या आरोग्यासाठी आणि दूध पुरवठा सुरळीत ठेवण्यासाठी काळजीपूर्वक विचार करणे आवश्यक आहे." - डॉ. जनार्धन रेड्डी, तज्ज्ञ बालरोगतज्ज्ञ

भारतातील सणासुदीचे दिवस नवरात्रीच्या आगमनाने सुरू झाले आहे, जे देवी दुर्गेला समर्पित नऊ दिवसांच्या उत्सवाचे प्रतीक आहे. या काळात विविध धार्मिक विधी आणि उपवासाचे पालन केले जाते. मात्र, स्तनपान करणाऱ्या नव्या आईसाठी उपवास करणे आणि बाळाच्या दुधाची योग्य देखभाल करणे हे संतुलन राखणे आव्हानात्मक असू शकते. धार्मिक दृष्टिकोनातून उपवास महत्त्वाचा असला तरी स्तनपानाच्या दृष्टीने शरीराच्या पोषण आणि शरीरातील जलाशयाची काळजी घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण यामुळेच बाळाच्या आरोग्यावर परिणाम होत असतो.

स्तनपान करत असलेल्या आईसाठी काही उपयुक्त टिप्स पुढीलप्रमाणे आहेत:

1. हायड्रेशनवर लक्ष केंद्रित करा: स्तनपान करत असलेल्या मातांसाठी पाण्याची योग्य मात्रा घेणे फार महत्वाचे आहे कारण ब्रेस्टमिल्क म्हणजेच स्तनदूध ८०% पाणी असते. तुमच्या शरीराला सतत आणि पुरेसा दूध पुरवठा होण्यासाठी भरपूर पाणी पिणे आवश्यक आहे. "फास्टिंगच्या वेळेत पाणी कमी न घेता, फास्टिंग संपल्यानंतर भरपूर द्रवपदार्थ प्या, यामुळे निर्जलीकरण होणार नाही आणि दूध निर्मितीवर प्रभाव पडणार नाही," असे तज्ज्ञ बालरोगतज्ज्ञ डॉ. जनार्धन रेड्डी सांगतात.

जर तुमचे शरीर निर्जलित झाले तर दूध पुरवठा कमी होऊ शकतो. त्यामुळे डॉक्टरांकडून मिळालेल्या सल्ल्यानुसार पाण्याचे प्रमाण वाढवणे आवश्यक आहे. द्रवपदार्थ घेतल्याशिवाय दूध कमी होऊ शकते आणि तुम्हाला थकवा किंवा डोकेदुखी होऊ शकते. जागतिक स्तरावर तज्ञ स्तनपान करणाऱ्या मातांना दररोज १६ कप पाणी घेण्याची शिफारस करतात. निर्जलीकरणामुळे मूत्रमार्गाच्या संसर्गाचा धोका वाढू शकतो, त्यामुळे तुम्ही उपवास करण्यापूर्वी भरपूर पाणी घेणे आवश्यक आहे.

2. तुमचा आहार काळजीपूर्वक आखा: उपवास करत असताना शरीरातील पोषण तुटू नये याची काळजी घेणे गरजेचे आहे. स्तनपानाच्या काळात मातांना सुमारे ५०० अतिरिक्त कॅलरीज आवश्यक असतात ज्यामुळे त्यांच्या दूधाची गुणवत्ता टिकून राहते. त्यामुळे तुमच्या आहारात प्रथिने, फायबर, आणि हेल्दी फॅट्स यांचा योग्य प्रमाणात समावेश करणे गरजेचे आहे. "प्रथिने, हेल्दी फॅट्स आणि फायबरयुक्त अन्नाचे सेवन केल्याने ऊर्जा टिकून राहते आणि दूध निर्मितीवर प्रभाव पडत नाही," असे डॉ. रेड्डी सुचवतात.

जर तुम्हाला उपवास करायचा असेल तर आहारतज्ज्ञ किंवा डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन तुमचा आहार आखा. त्यामुळे तुम्हाला आवश्यक पोषण मिळेल आणि बाळासाठी दूधाचा पुरवठा कायम राहील.

3. डॉक्टरांचा सल्ला घ्या: प्रत्येक स्तनपानाचा अनुभव वेगळा असतो. त्यामुळे तुमच्या शरीराच्या गरजेनुसार उपवासाची योग्य योजना आखणे महत्त्वाचे आहे. उपवास करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे. काही स्त्रियांसाठी उपवास योग्य नसेल, म्हणून डॉक्टरांनी दिलेल्या मार्गदर्शनानुसारच उपवास पाळणे योग्य ठरेल.

4. विश्रांतीला प्राधान्य द्या: सणांचा आनंद घ्यायला कोणाला आवडत नाही? परंतु त्याच वेळी तुमच्या शरीराला योग्य विश्रांती मिळेल याची खात्री करणेही तितकेच महत्त्वाचे आहे. शरीराला विश्रांती मिळाली तरच दूध तयार होईल आणि तुम्ही ऊर्जावान राहाल. कामाचा ताण घेतल्यामुळे थकवा येऊ शकतो, त्यामुळे काही कामे पुढे ढकलणे किंवा कमी ऊर्जा खर्च होणारी कामे करण्याचा विचार करा.