शिलाजीत महिला सुद्धा घेऊ शकतात का? पीसीओडी आणि पीसीओएसमध्ये लाभ, फायदे आणि दुष्परिणाम!!

शिलाजीत पुरुषांप्रमाणेच महिलांसाठीसुद्धा फायदेशीर आहे. सामान्यतः शिलाजीतच्या फायद्यांवर पुरुषांच्या संदर्भातच अधिक चर्चा होते, कारण हे पुरुषांच्या ऊर्जा, सहनशक्ती आणि स्नायू शक्तीसाठी उपयुक्त असल्याचे म्हटले जाते. तथापि, शिलाजीतच्या अनेक फायद्यांचा लाभ महिलांनाही होऊ शकतो, विशेषतः हार्मोन्स संतुलन, त्वचेचे आरोग्य, थकवा कमी करणे, आणि रोगप्रतिकारशक्ती वाढवणे हे आहे. शिलाजीत हे आयुर्वेदातील एक प्रभावी घटक आहे, जो अनेक शारीरिक समस्यांवर उपाय म्हणून प्रसिद्ध आहे. विशेषतः महिलांसाठी शिलाजीतचे सेवन अत्यंत फायदेशीर ठरू शकते, विशेषतः त्या महिलांसाठी ज्या पीसीओडी (पॉलीसिस्टिक ओव्हेरियन डिसऑर्डर) आणि पीसीओएस (पॉलीसिस्टिक ओव्हेरियन सिंड्रोम) सारख्या संप्रेरक समस्यांचा सामना करत आहेत. शिलाजीतमध्ये असलेल्या पोषक घटकांमुळे संप्रेरक संतुलन राखण्यासाठी तसेच आरोग्यासाठी मदत मिळू शकते.

शिलाजीत म्हणजे काय?
शिलाजीत हे एक नैसर्गिक राळसारखे पदार्थ आहे, जे हिमालयातील खडकांतून मिळते. हे एक नैसर्गिक खनिज स्त्रोत आहे, ज्यामध्ये फुलविक ऍसिड, खनिजे आणि अँटीऑक्सिडंट्स यांचे मिश्रण असते. शिलाजीतला 'अमरत्व देणारे' घटक मानले जाते, कारण ते शरीराला ऊर्जा, सहनशक्ती आणि रोगप्रतिकारशक्ती देण्यास मदत करते. शिलाजीतचा रंग काळसर असतो आणि त्याची चव काहीशी कडू असते.

पीसीओडी आणि पीसीओएस मधील समस्या
पीसीओडी आणि पीसीओएस या दोन्ही स्त्रियांमध्ये संप्रेरकांचा असमतोल निर्माण करणाऱ्या समस्या आहेत. या अवस्थांमध्ये स्त्रीच्या शरीरात अंडाशयांत छोटी छोटी पुटिका तयार होतात, ज्यामुळे अंडोत्सर्ग होण्याची प्रक्रिया प्रभावित होते. यामुळे अनियमित पाळी, वजनवाढ, मुहांसे, केस गळणे, तसेच गर्भधारणा न होण्यासारख्या समस्यांचा सामना करावा लागू शकतो.

शिलाजीतचे पीसीओडी आणि पीसीओएस मध्ये फायदे
शिलाजीतमध्ये असलेल्या पोषक घटकांमुळे पीसीओडी आणि पीसीओएसच्या लक्षणांवर काही प्रमाणात नियंत्रण ठेवण्यास मदत होते. याचे अनेक फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:

हार्मोन्स संतुलन: शिलाजीत संप्रेरक संतुलन राखण्यास मदत करते. यात फुलविक ऍसिड आणि खनिजे असल्याने ते संप्रेरकांचा असमतोल कमी करण्यास सहाय्यक ठरते. यामुळे पाळी नियमित होण्यास मदत मिळू शकते.

इंन्सुलिन संवेदनशीलता वाढवते: पीसीओएस आणि पीसीओडीमुळे अनेक महिलांमध्ये इंन्सुलिन प्रतिकार वाढतो, ज्यामुळे वजन वाढणे आणि मधुमेहासारख्या आजारांचा धोका निर्माण होतो. शिलाजीत इंन्सुलिन संवेदनशीलता सुधारण्यास मदत करू शकते, ज्यामुळे रक्तातील शर्करेचे प्रमाण संतुलित ठेवता येते.

ऊर्जा वाढवते आणि थकवा कमी करते: पीसीओडी आणि पीसीओएसमध्ये महिलांना थकवा, अशक्तपणा यांचा अनुभव येऊ शकतो. शिलाजीत शरीराला ऊर्जा प्रदान करते आणि मानसिक थकवा कमी करते. यात असलेले अँटीऑक्सिडंट्स शरीरातील मुक्त रॅडिकल्सना नियंत्रित ठेवतात, ज्यामुळे शरीरात उत्साह आणि कार्यक्षमता टिकून राहते.

संसर्गविरोधी आणि सूजविरोधी गुणधर्म: शिलाजीतमध्ये सूजविरोधी गुणधर्म असतात, ज्यामुळे अंडाशयाच्या सभोवतालची सूज कमी होण्यास मदत होते. तसेच यात संसर्गविरोधी गुणधर्म असतात, ज्यामुळे संसर्गाची शक्यता कमी होते.

चयापचय सुधारते: शिलाजीत शरीरातील चयापचय प्रक्रिया सुधारण्यासाठी सहाय्यक ठरते. चयापचय सुधारल्यामुळे वजन नियंत्रणात राहते आणि चरबी कमी करण्यास मदत मिळते, जे पीसीओडी आणि पीसीओएस मध्ये उपयुक्त आहे.

हाडे आणि सांधे मजबूत करते: शिलाजीतमध्ये असलेल्या खनिजांमुळे हाडे मजबूत होतात, विशेषतः मेनोपॉज नंतर हाडांची ताकद टिकवून ठेवण्यासाठी मदत होते.

त्वचा आणि केसांचे आरोग्य सुधारते: यात अँटीऑक्सिडंट्स असल्यामुळे शिलाजीत त्वचेचे वृद्धत्व रोखण्यास मदत करते, तसेच केसांचे पोषण सुधारते.

शिलाजीतचे इतर आरोग्यविषयक फायदे
शिलाजीत केवळ पीसीओडी आणि पीसीओएसच नव्हे तर इतर अनेक आरोग्य समस्या सोडवण्यास मदत करते:

रोगप्रतिकारशक्ती वाढवते: शिलाजीतमुळे शरीरातील रोगप्रतिकारशक्ती वाढते, ज्यामुळे संक्रमणांपासून बचाव होतो. त्यातील अँटीऑक्सिडंट्स शरीरातील विषारी घटक कमी करून निरोगी ठेवतात.

मेंदूच्या कार्यक्षमतेस सुधारते: शिलाजीतमध्ये असलेले फुलविक ऍसिड मेंदूच्या कार्यक्षमतेसाठी महत्त्वाचे असते. हे स्मरणशक्ती सुधारण्यास मदत करू शकते आणि मानसिक तणाव कमी करण्यास सहाय्यक ठरते.

हाडे आणि सांधे सशक्त बनवते: शिलाजीतमधील खनिजे हाडे आणि सांधे सशक्त बनवण्यास मदत करतात. पीसीओडी आणि पीसीओएसमध्ये हाडांच्या समस्यांची शक्यता वाढते, अशा वेळी शिलाजीत उपयुक्त ठरते.

शिलाजीतचे संभाव्य दुष्परिणाम
जरी शिलाजीत फायदेशीर असले तरी त्याचे काही दुष्परिणाम होऊ शकतात, विशेषतः ते अतिसेवन केल्यास. दुष्परिणामांबाबत माहिती असणे आवश्यक आहे:

पोटाचे आजार: शिलाजीतचे अतिसेवन केल्यास पोटाचे आजार, उलट्या, मळमळ आणि जुलाब होऊ शकतात. म्हणून, योग्य प्रमाणातच त्याचे सेवन करावे.

रक्तदाब कमी होण्याचा धोका: शिलाजीत रक्तदाब कमी करण्यास मदत करते, परंतु कमी रक्तदाब असलेल्या व्यक्तींनी याचा वापर काळजीपूर्वक करावा.

गर्भवती आणि स्तनपान करणाऱ्या महिलांनी वापर टाळावा: गर्भवती आणि स्तनपान करणाऱ्या महिलांनी शिलाजीतचे सेवन करू नये, कारण त्यातील घटक गर्भवती आणि नवजात बालकासाठी आदर्श नसू शकतात.

संवेदनशीलता किंवा अ‍ॅलर्जी: काही व्यक्तींना शिलाजीतमधील घटकांमुळे अ‍ॅलर्जी होऊ शकते. त्यामुळे, नवीन वापरकर्त्यांनी प्रथम अल्प प्रमाणातच सेवन करून शरीराची प्रतिक्रिया तपासावी.

शिलाजीतचे योग्य सेवन कसे करावे?
शिलाजीत हे सामान्यतः पावडर, गोळ्या किंवा पेस्ट स्वरूपात उपलब्ध असते. दररोज 300 ते 500 मिलीग्राम शिलाजीत पाण्यात मिसळून सेवन करणे योग्य ठरते, परंतु हे मात्र वैद्यकीय सल्ल्यानुसारच करावे.

शिलाजीत वापरासाठी खबरदारी
वैद्यकीय सल्ला घ्या: शिलाजीत घेतल्यास शरीरावर काय परिणाम होऊ शकतो हे समजून घेण्यासाठी वैद्यकीय तज्ञांचा सल्ला आवश्यक आहे.
योग्य प्रमाणात सेवन करा: शिलाजीतचे अतिसेवन टाळावे. दररोज ठराविक प्रमाणातच सेवन केल्यास फायदे दिसून येतील.
संपूर्ण प्रक्रिया लक्षात घ्या: शुद्ध शिलाजीतच वापरावे, कारण नकली शिलाजीतचा वापर धोकादायक ठरू शकतो.

पीसीओडी आणि पीसीओएससारख्या समस्या सोडवण्यासाठी शिलाजीत हे एक उत्तम पर्याय आहे, जे संप्रेरक संतुलन राखण्यात, चयापचय सुधारण्यात, तसेच इन्सुलिन संवेदनशीलता वाढवण्यात मदत करते. परंतु शिलाजीतच्या सेवनासोबत योग्य जीवनशैली, नियमित व्यायाम आणि संतुलित आहार यांचाही समावेश आवश्यक आहे.