एनपीएस वात्सल्य योजना (NPS Vatsalya Yojana):लाभ, परतावा आणि गुंतवणुकीची संपूर्ण माहिती

वित्त मंत्री निर्मला सीतारमण यांनी 18 सप्टेंबर 2024 रोजी एनपीएस वात्सल्य योजना सुरू केली. ही योजना मुलांच्या आर्थिक स्थिरतेसाठी आणि त्यांना भविष्यामध्ये आर्थिक सुरक्षितता देण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. एनपीएस वात्सल्य योजना ही राष्ट्रीय पेन्शन योजना (NPS) चे विस्तारित रूप आहे, जी विशेषत: अल्पवयीन मुलांसाठी आहे. या योजनेंतर्गत पालक आपल्या मुलांच्या भविष्यासाठी दीर्घकालीन गुंतवणूक करू शकतात.

एनपीएस वात्सल्य योजना (NPS Vatsalya Yojana) योजनेचा उद्देश
एनपीएस वात्सल्य योजनेचा मुख्य उद्देश अल्पवयीन मुलांना एक सुरक्षित आर्थिक भविष्य प्रदान करणे आहे. या योजनेंतर्गत पालक मुलांच्या पेन्शन फंडमध्ये योगदान करू शकतात, ज्यामुळे मुलांच्या बालपणापासूनच त्यांच्या भविष्यासाठी आर्थिक स्थिरता तयार होते. ज्यामुळे त्यांच्या शिक्षण, करिअर आणि भविष्यातील गरजांसाठी एक सुरक्षित फंड तयार होतो. ही योजना मुलांच्या आर्थिक स्थिरतेसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे.

योजनेची वैशिष्ट्ये

गुंतवणुकीची सुविधा: या योजनेत मुलांसाठी पेन्शन फंडात गुंतवणूक करण्याची संधी दिली जाते. पालक किमान 1000 रुपयांपासून गुंतवणूक सुरू करू शकतात, आणि कालांतराने ही गुंतवणूक वाढते.

ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म: या योजनेसाठी सरकारने एक ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म सुरू केला आहे, ज्यामुळे गुंतवणुकीची प्रक्रिया सुलभ आणि सोपी होते. तुम्ही enps.nsdl.com किंवा nps.kfintech.com वेबसाइटवर जाऊन गुंतवणूक करू शकता.

अल्पवयीन मुलांसाठी खाते: 18 वर्षांखालील मुलांसाठी खाते उघडता येईल, ज्याचे नियंत्रण पालकांच्या किंवा पालक प्रतिनिधींच्या हातात असेल. मुलगा किंवा मुलगी 18 वर्षांची झाल्यानंतर त्या खात्याचे पूर्ण नियंत्रण त्यांना मिळेल.

वापरात येणारी व्याजदर: या योजनेत वर्षाला सरासरी 14% व्याज मिळू शकते, ज्यामुळे दीर्घकालीन मोठा फंड तयार करण्यात मदत होते. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही मुलासाठी दरमहा ₹15,000 गुंतवणूक केली आणि 14% व्याज मिळाले, तर 15 वर्षांनंतर ही रक्कम ₹91.93 लाख होईल.

पात्रता

अल्पवयीन मुलांसाठी योजना: ही योजना 18 वर्षांखालील मुलांसाठी आहे.
पालकांची सहभागिता: फक्त पालक किंवा पालक प्रतिनिधीच या योजनेंतर्गत मुलांचे खाते उघडू शकतात.
भारतीय नागरिक: ही योजना फक्त भारतीय नागरिकांसाठी उपलब्ध आहे.

आवश्यक कागदपत्रे
एनपीएस वात्सल्य योजना अंतर्गत खाते उघडण्यासाठी खालील कागदपत्रांची आवश्यकता आहे:

• ओळखपत्र: पालकांचे आधार कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट किंवा ड्रायव्हिंग लायसन्स.
• पत्त्याचा पुरावा: पालकांचा वर्तमान पत्ता दाखवणारे कोणतेही अधिकृत कागदपत्र.
• अल्पवयीन मुलाचे ओळख प्रमाणपत्र.
• अल्पवयीन मुलाचे वयाचा पुरावा.
• मोबाइल नंबर आणि ईमेल आयडी.
• फोटो.
• अर्ज प्रक्रिया

या योजनेत अर्ज करण्याची प्रक्रिया सोपी आणि ऑनलाइन आहे. यासाठी तुम्हाला खालील टप्पे पूर्ण करावे लागतील:

• eNPS पोर्टलवर जा: enps.nsdl.com किंवा nps.kfintech.com वेबसाइटवर जा.
• नवीन खाते नोंदणी करा: "Registration" पर्याय निवडा.
• तपशील भरा: आधार कार्ड किंवा पॅन कार्डच्या माध्यमातून आवश्यक माहिती भरा.
• KYC प्रक्रिया पूर्ण करा: तुमच्या बँकेतून KYC प्रक्रिया पूर्ण होईल.
• PRAN क्रमांक मिळवा ज्याला परमनंट रिटायरमेंट अकाउंट नंबर असेही म्हणतात: नोंदणीनंतर तुम्हाला स्थायी पेन्शन खाता क्रमांक (PRAN) दिला जाईल.
• किमान जमा रक्कम: ₹1000 जमा करून खाते सुरू करा.

एनपीएस वात्सल्य योजना कॅल्क्युलेटर
या योजनेंतर्गत तुम्ही विविध कालावधी आणि योगदान राशींवर भविष्यात मिळणारे संभाव्य व्याज मोजू शकता. उदाहरणार्थ, जर तुम्ही 18 वर्षांपर्यंत प्रति वर्ष ₹10,000 चे योगदान दिले, तर हा गुंतवणूक 10% व्याजदराने सुमारे ₹5 लाख होईल. जर तुम्ही 60 वर्षांपर्यंत गुंतवणूक केली, तर ती रक्कम ₹2.75 कोटीपर्यंत पोहोचू शकते.
लक्षात घ्या की मॅच्युरिटीवर म्हणजे वयाच्या 18 व्या वर्षी निधीची रक्कम अडीच लाख रुपयांपेक्षा कमी असेल तर पूर्ण पैसे काढण्याची परवानगी दिली जाईल पण अडीच लाख रुपयांपेक्षा जास्त असल्यास गुंतवणूकदार फक्त 20% काढू शकतो आणि उर्वरित 80% ऍन्युइटी खरेदी करू शकतो जी मुलाला दरमहा पेन्शन म्हणून दिली जाईल.

NPS वात्सल्य योजनेत मिळणारा परतावा
अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी सांगितले की NPS योजनेंतर्गत विविध गुंतवणुकींमध्ये परतावा दर असा आहे:

इक्विटीमध्ये: 14%
कॉर्पोरेट बाँडमध्ये: 9.1%
सरकारी सिक्युरिटीजमध्ये: 8.8%
उदाहरणार्थ, जर पालकांनी 18 वर्षांसाठी दरवर्षी 10,000 रुपये गुंतवणूक केली, तर 10% दराने त्यांच्या गुंतवणुकीचे मूल्य कालावधीच्या शेवटी सुमारे 5 लाख रुपये होईल. जर त्यांनी 60 वर्षांपर्यंत गुंतवणूक सुरू ठेवली, तर परतावा दरानुसार त्यांना अजून जास्त रक्कम मिळू शकते.

योजनेचे फायदे
मुलांचे सुरक्षित भविष्य: या योजनेच्या माध्यमातून तुम्ही तुमच्या मुलाचे आर्थिक भविष्य सुरक्षित करू शकता.

उच्च रिटर्न: 14% वार्षिक रिटर्न दर एक मोठा फंड तयार करण्यात मदत करतो.
सोप्या प्रक्रिया: खाते उघडणे आणि गुंतवणूक करणे ही प्रक्रिया पूर्णपणे ऑनलाइन आहे, ज्यामुळे गुंतवणूक करणे सोपे होते.
पालकांचे योगदान: या योजनेत पालक आपल्या मुलांसाठी नियमित गुंतवणूक करू शकतात, जी मुलगा किंवा मुलगी 18 वर्षांची झाल्यावर त्याच्या/तिच्या नियंत्रणात येईल.

कोणते मुले या योजनेसाठी पात्र नाहीत?
एनपीएस वात्सल्य योजना त्यासाठी आहे ज्यांचे आधीपासून एनपीएस खाते उघडलेले नाही किंवा ज्यांच्याकडे आवश्यक कागदपत्रे नाहीत.

एनपीएस वात्सल्य योजना एक उत्कृष्ट आर्थिक योजना आहे, जी पालकांना त्यांच्या मुलांच्या भविष्यासाठी गुंतवणूक करण्याची सुवर्णसंधी देते. या योजनेंतर्गत पालक त्यांच्या मुलांच्या आर्थिक सुरक्षिततेसाठी एक महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलू शकतात.